BỆNH VIỆN BẮC THĂNG LONG

Bác sĩ Tôn Thất Tùng phẫu tích hơn 200 lá gan tử thi để tìm hiểu cấu trúc mạch máu và phát minh phương pháp “cắt gan khô” được thế giới vinh danh “phương pháp Tôn Thất Tùng”. Giáo sư Tôn Thất Tùng sinh năm 1912, mất năm 1982 ở tuổi 70, nổi tiếng thế giới là nhà phẫu thuật trong lĩnh vực gan. Luận án tốt nghiệp bác sĩ y khoa Cách phân chia mạch máu của gan được bác sĩ Tùng bảo vệ thành công năm 1939 tại Pháp. Phương pháp này, còn gọi là phương pháp cắt gan khô, được Đại học Tổng hợp Paris trao huy chương bạc nhưng bị Viện Hàn lâm Phẫu thuật Paris cùng các giáo sư đầu ngành công kích dữ dội bởi ý tưởng quá mới. Nhớ lại y học thế giới giai đoạn này, học trò Giáo sư Tùng là Giáo sư Đặng Hanh Đệ, hiện 89 tuổi, nguyên chủ nhiệm phẫu thuật Khoa Tim mạch, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, nói rằng phương pháp của thầy Tùng bị phản đối do những năm 39-40 phương pháp mổ cắt gan từ cuống được coi là kinh điển. “Cắt gan từ cuống là kỹ thuật mổ kéo dài 3-6 giờ, bệnh nhân mất máu nhiều, trong khi phương pháp của thầy Tùng cắt từ ngoài vào thẳng cuống gan nên thời gian mổ ngắn chỉ 4-8 phút, hiệu quả cao nhưng đòi hỏi phẫu thuật viên phải nắm rất vững cấu trúc giải phẫu bên trong gan”, Giáo sư Đệ giải thích, hôm 18/8. Do nhược điểm của mổ cắt gan từ cuống như vậy nên vấn đề được bác sĩ Tùng đặt ra khi ấy là “đường nào mổ gan nhanh mà ít máu”. Một lần, phát hiện gan của một bệnh nhân Việt Nam có giun chui vào đường mật, bác sĩ Tùng nảy ra ý tưởng nghiên cứu cơ cấu lá gan. Trong 5 năm từ 1935 đến 1939, bằng con dao cạo thô sơ, ông phẫu tích hơn 200 lá gan trên tử thi để nghiên cứu các mạch máu và vẽ lại thành sơ đồ đối chiếu, từ đó rút ra bài học. Cuối cùng, ông thuộc lòng sự phân chia của các mạch máu trong gan, quan hệ của các mạch này so với bề mặt ngoài gan, tạo ra phương pháp cho phép cắt gan chỉ mất 4-8 phút, bệnh nhân giảm chảy máu và ít tổn thương. Mãi đến năm 1952, tại hội nghị phẫu thuật quốc tế ở Copenhaghen (Đan Mạch), phương pháp cắt gan của bác sĩ Tùng mới được giới y khoa thế giới thừa nhận, còn gọi là phương pháp cắt gan khô hoặc phương pháp Tôn Thất Tùng. Giới y khoa quốc tế gọi Tôn Thất Tùng là “người cha của cắt gan có quy phạm”, nhiều bác sĩ nước ngoài sang Việt Nam trực tiếp xem phẫu thuật và học hỏi. Cây đại thụ y khoa Việt Nam Giáo sư Tôn Thất Tùng được xem là cây đại thụ của y khoa Việt Nam, có nhiều cống hiến cho ngành y trên cương vị Chủ nhiệm Bộ môn Ngoại khoa (Đại học Y Hà Nội), Giám đốc Bệnh viện Việt – Đức, Thứ trưởng Y tế nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Ông là người thầy đào tạo nhiều thế hệ bác sĩ tài năng cho nước nhà, được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động, Viện sĩ Viện hàn lâm Y học Liên Xô, Viện sĩ Viện hàn lâm Phẫu thuật Paris, hội viên Hội các nhà phẫu thuật Lyon (Pháp). Mang dòng họ hoàng tộc thời Nguyễn song ông không theo nghiệp làm quan mà năm 1931 ra Hà Nội học trường Trung học Bảo hộ (tức trường Bưởi – trường Chu Văn An ngày nay) rồi trường Y – Dược của Đại học Đông Dương. Ba năm sau, ông được tuyển cùng 10 sinh viên khác làm ngoại trú tại Bệnh viện Phủ Doãn, sau đó là người duy nhất được nhận vào làm việc tại khoa ngoại trường Y – Dược, tức Bệnh viện Việt – Đức ngày nay. Năm 1945, Cách mạng tháng Tám thành công, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa thành lập. Nền y tế Việt Nam thuở ấy quá sơ sài. Cả nước có 130 bác sĩ, chỉ khám chữa được những bệnh thông thường như sốt, tiêu chảy, còn chuyên sâu gần như không có. Điều khó khăn nhất là suốt nhiều năm chiến tranh và thuộc địa, Việt Nam bị cô lập với thế giới, không sách vở, không biết y học thế giới phát triển ra sao. Trong bối cảnh này, năm 1947 bác sĩ Tùng nhận chức Thứ trưởng Bộ Y tế với trọng trách xây dựng và phát triển nền y tế Việt Nam trở thành một mặt trận kháng chiến lớn mạnh về sau. Năm 1954, Tôn Thất Tùng mới có cơ hội tiếp xúc với nền y tế Liên Xô, Trung Quốc, trực tiếp mời chuyên gia về hướng dẫn, từ đó phát triển các chuyên ngành như tiêu hóa, thần kinh, xương khớp, tiết niệu. Tim mạch là chuyên khoa cuối cùng, đến năm 1960 mới hình thành. Bác sĩ Tùng đến nay được ghi danh là bác sĩ Việt Nam đầu tiên mổ tim bệnh nhân. Theo Giáo sư Đệ, “mổ tim hở ở Việt Nam thời ấy là cả một công trình, khi điều kiện vật chất thiếu thốn vô cùng”. Giáo sư Đệ khi ấy là sinh viên y khoa đi theo thầy Tùng học nghề. Ca phẫu thuật tim đầu tiên của bác sĩ Tùng diễn ra năm 1958, sau khi ông sang Ấn Độ học kỹ thuật này. Ông dùng máy tim phổi nhân tạo lắp vào bệnh nhân để hoạt động thay thế chức năng trái tim, rồi mở trái tim người bệnh ra sửa chữa. Cuộc mổ thuận lợi, không một trục trặc nào. Bác sĩ Gibbon (Mỹ) –

Ngày 18/4 trở thành một dấu mốc đáng nhớ với Hệ thống Y tế Vinmec và ngành phẫu thuật ở Việt Nam khi nơi này thực hiện thành công ca ghép gan đặc biệt cho một bệnh nhi 8 tháng tuổi, nặng chỉ 6,5kg. Không chỉ là ca ghép gan ở bệnh nhi nhẹ cân nhất từng thực hiện tại Vinmec, đây còn là một trong những ca ghép gan nhỏ tuổi và nhẹ cân hiếm hoi tại Việt Nam, mang lại hy vọng sống cho nhiều bệnh nhi mắc bệnh gan hiểm nghèo. Bé N.L.T chào đời khỏe mạnh nhưng chỉ sau vài ngày, trên cơ thể nhỏ bé ấy đã xuất hiện những dấu hiệu bất thường. Mẹ của bé kể, khi con mới 10 ngày tuổi, chị phát hiện trên da có những chấm xuất huyết nhỏ, đưa đi khám thì phát hiện men gan cao. Lúc ấy, bác sĩ khuyên về nhà theo dõi thêm. Nhưng khi về nhà, da con càng lúc càng vàng, mắt cũng vàng, nước tiểu sẫm màu, phân bạc màu, bụng trướng to bất thường. Những ngày sau, mẹ bé chạy khắp các bệnh viện lớn, từ Bệnh viện Đại học Y, Bệnh viện Nhi Trung ương… rồi nhận về một chẩn đoán lạnh người: bệnh nhi teo mật bẩm sinh. “Lúc ấy, em chưa hiểu rõ, chỉ nghĩ bệnh tim bẩm sinh còn chữa được thì bệnh này chắc cũng không quá nghiêm trọng. Nhưng đến khi vào viện, nhìn những đứa trẻ bụng trướng căng, da vàng sậm, em mới biết bệnh của con mình nặng thế nào”, chị kể. Phát hiện con mình bị căn bệnh hiếm, rất nguy hiểm và vô cùng khó chữa nhưng người mẹ cắn răng âm thầm không nói với bất cứ ai. “Mọi người hỏi han về tình hình bệnh tật của con, nhưng em vẫn giấu cho đến khi con mổ thì mọi người mới biết. Vào thăm con, thấy các bạn ở cùng khoa với những triệu chứng rất nặng thì mọi người mới biết bệnh này nguy hiểm. Lúc đó cứ ai hỏi em về tình hình bệnh của con là em càng khóc”, người mẹ nghẹn ngào nhớ lại. Bé T. nhanh chóng được chỉ định phẫu thuật Kasai – một phương pháp nối đường mật ngoài gan với ruột – khi mới 1,5 tháng tuổi. Thế nhưng, hy vọng mong manh ấy nhanh chóng tắt lịm. Bệnh tình không thuyên giảm, da vẫn vàng, gan vẫn to, bụng trướng, bé quấy khóc triền miên, lách to gây chèn ép cơ hoành, khiến bé thở khó nhọc. Gia đình liên tục đi khám, trung bình 1-2 tuần/lần, bệnh viện dần trở thành ngôi nhà thứ hai của hai mẹ con. Đỉnh điểm của tuyệt vọng là khi các xét nghiệm từ bố, mẹ, ông, bà đều không phù hợp để hiến gan. Người mẹ trẻ gần như sụp đổ, có lúc từng nghĩ “hai mẹ con cùng đi đến nơi thật xa, giải thoát cho nhau để con không phải chịu đau đớn nữa”. Nhưng giữa lúc mọi cánh cửa dần khép lại, tin vui bất ngờ đến: Có một phần lá gan phù hợp từ bệnh nhân chết não tại Bệnh viện Bạch Mai có cùng nhóm máu với bé T. Một tia hy vọng lóe sáng, sự sống sẽ được chuyển giao. Ngay lập tức, hệ thống “Báo động đỏ” của Vinmec được kích hoạt. Hội đồng Chuyên môn Ghép gan khẩn cấp triệu tập, bao gồm các chuyên khoa Ngoại khoa Gan – Mật, Gây mê, Hồi sức cấp cứu, Nhi khoa, Chẩn đoán hình ảnh, Xét nghiệm, Dược…, dưới sự chủ trì của Thầy thuốc Nhân dân, PGS.TS.BS Phạm Đức Huấn – Giám đốc Trung tâm Tiêu hóa – Gan mật – Tiết niệu, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City. Hội đồng Chuyên môn Ghép gan đã hội chẩn và đi đến kết luận bệnh nhi bị xơ gan giai đoạn cuối do teo đường mật bẩm sinh. Họ thống nhất: Ghép gan là phương pháp duy nhất cứu sống bé. Tuy nhiên, bệnh nhi chỉ nặng 6,5kg và tiền sử bệnh trong thời gian dài của cháu bé đặt ra những thách thức lớn về gây mê – hồi sức và đặc biệt là kỹ thuật ghép. Tất cả đã được đội ngũ y bác sĩ Vinmec thảo luận rất chi tiết và đưa ra các phương án để đảm bảo an toàn cho bệnh nhi. Ca mổ được thực hiện chỉ sau 4 giờ chuẩn bị – một khoảng thời gian kỷ lục. Nhớ lại ca phẫu thuật, PGS.TS.BS Lê Văn Thành, người đóng vai trò tổng chỉ huy cuộc ghép, kể: “Ca phẫu thuật kéo dài hơn 10 tiếng, từng bước tiến hành và phối hợp chính xác đến từng phút. Chúng tôi làm việc với áp lực cao nhất, vì hiểu rằng từng giây, từng phút trôi qua là sự sống của bệnh nhi bị đe dọa”. Với thể trạng chỉ 6,5kg, các mạch máu trong cơ thể bé chỉ 3-4mm, nhỏ bằng khoảng một phần ba so với người trưởng thành. Không chỉ có vậy, bé còn gặp hai bất thường mạch máu nghiêm trọng: Teo tĩnh mạch cửa, teo tĩnh mạch chủ dưới đoạn sau gan – những thách thức cực lớn đòi hỏi phải tạo hình lại toàn bộ hệ thống mạch máu. “Đây là ca ghép khó nhất mà chúng tôi từng thực hiện, vì bệnh nhi nhỏ tuổi, nhẹ cân, có nhiều bất thường giải phẫu, đồng thời phải khắc phục tình trạng rối loạn đông máu. Bất cứ sai sót nhỏ nào cũng có thể dẫn tới thảm họa”, TS.BS Đào Đức Dũng- một trong những phẫu thuật viên chính của kíp mổ- chia sẻ. Ngay sau khi kết thúc ca mổ, thuốc mê vừa ngừng, tiếng khóc của cháu bé vang lên từ phòng mổ. Đó không chỉ là tiếng khóc của một em bé, mà là

Lần đầu tiên chinh phục kỹ thuật liệu pháp nhiệt hơi nước Trong khuôn khổ Hội nghị thường niên Hội Tiết niệu-Thận học Việt Nam khu vực phía Bắc (VUNA-North), dưới sự chỉ đạo của Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Minh Tuấn – Trưởng khoa Phẫu thuật Tiết niệu, Bệnh viện Bạch Mai đã triển khai thành công 2 ca mổ thị phạm sử dụng liệu pháp nhiệt hơi nước (Rezūm) – phương pháp điều trị BPH ít xâm lấn nhất và mới nhất hiện nay trên toàn cầu. Hai ca mổ thị phạm được truyền hình trực tiếp với sự tham dự của nhiều giáo sư, chuyên gia đầu ngành trong và ngoài nước, cùng các bác sĩ chuyên khoa tiết niệu từ các bệnh viện tuyến trung ương và tuyến tỉnh đến tham dự, quan sát và học tập kỹ thuật mới. Sau phẫu thuật, 2 bệnh nhân có kết quả rất khả quan: Nước tiểu qua sonde thông ngay sau mổ, không sốt, không đau, không khó chịu. Cả 2 đều hài lòng và được xuất viện an toàn chỉ sau một ngày theo dõi. Thành công này, được thực hiện bởi Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Minh Tuấn, một trong hai bác sĩ Việt Nam đầu tiên được đào tạo bài bản về Rezūm ở nước ngoài, đã khẳng định Bệnh viện Bạch Mai hoàn toàn làm chủ công nghệ. Theo Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Minh Tuấn, nhiều nam giới lớn tuổi phải sống chung với tình trạng dòng tiểu yếu, ngắt quãng, tiểu đêm nhiều lần – những triệu chứng khiến giấc ngủ bị gián đoạn và mệt mỏi kéo dài, dù đã điều trị nội khoa trong thời gian dài nhưng không cải thiện đáng kể. Khi các triệu chứng trở nên nghiêm trọng (thang điểm IPSS cao, như hai trường hợp điển hình được can thiệp với điểm lần lượt là 32 và 26), can thiệp ngoại khoa là điều không thể tránh khỏi. Bác sĩ Tuấn cho biết, trước đây, các phương pháp phẫu thuật truyền thống như cắt nội soi (TURP) hay bốc hơi bằng laser dù hiệu quả, vẫn tiềm ẩn các hạn chế như nguy cơ chảy máu, rối loạn xuất tinh, hoặc thời gian hồi phục kéo dài. Đặc biệt, những rủi ro này càng lớn hơn ở người cao tuổi có nhiều bệnh lý nền phức tạp như tim mạch, hô hấp. Nội soi trong quá trình thực hiện liệu pháp nhiệt hơi nước (Rezūm) tại Bệnh viện Bạch Mai. Cuộc cách mạng trong điều trị cho bệnh nhân u phì đại lành tính tuyến tiền liệt Liệu pháp Rezūm (Convective Water Vapor Thermal Therapy) được coi là một cuộc cách mạng với nhiều ưu điểm. Theo đó, kỹ thuật sử dụng năng lượng nhiệt từ hơi nước ở khoảng 103 độ C. Hơi nước được đưa chính xác vào mô tuyến tiền liệt phì đại, phá hủy có chọn lọc phần mô bệnh mà không cần cắt bỏ. Mô hoại tử sẽ được cơ thể hấp thu tự nhiên theo thời gian, giúp giải phóng tắc nghẽn và cải thiện dòng tiểu. Phương pháp này có ưu điểm vượt trội nhất là bảo tồn tối đa chức năng tình dục nam giới, một yếu tố thường bị ảnh hưởng đáng kể bởi phẫu thuật truyền thống. Đây là kỹ thuật ít xâm lấn, thời gian thực hiện chỉ 10-15 phút, không cần gây mê sâu, bệnh nhân có thể xuất viện ngay trong ngày đầu tiên sau phẫu thuật. Ưu điểm nổi bật của liệu pháp này là ít xâm lấn, an toàn, thời gian thực hiện ngắn (trung bình chỉ 10-15 phút), không cần gây mê sâu, có thể thực hiện trên bệnh nhân có nhiều bệnh nền, hồi phục nhanh, người bệnh có thể ra viện ngay trong ngày đầu tiên sau phẫu thuật, và bảo tồn tốt chức năng tình dục – yếu tố từng khiến nhiều bệnh nhân lo lắng khi tìm hiểu các phương pháp phẫu thuật tuyến tiền liệt truyền thống. Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Minh Tuấn cho biết, liệu pháp nhiệt hơi nước mở ra hướng điều trị mới cho bệnh nhân u phì đại tuyến tiền liệt, đặc biệt là nhóm bệnh nhân đang còn nhu cầu sinh hoạt tình dục, hoặc nhóm bệnh nhân có những bệnh lý nền nặng, không chịu được gây mê toàn thân hay các cuộc mổ u phì đại truyền thống với thời gian kéo dài. Với cơ chế điều trị chọn lọc, không can thiệp vào hệ mạch, Rezūm còn là giải pháp an toàn hơn cho nhiều đối tượng người bệnh. Với bệnh nhân tim mạch, phương pháp này giúp những người có nhiều yếu tố nguy cơ tim mạch hoặc đang dùng thuốc chống đông máu có thêm lựa chọn điều trị. Với trường hợp phức tạp, có thể áp dụng cho cả những bệnh nhân có bệnh lý mạch máu phức tạp mà phương pháp nút mạch truyền thống không thực hiện được. Việc triển khai Rezūm không chỉ đánh dấu bước tiến mới trong y học Việt Nam mà còn củng cố vị thế Bệnh viện Bạch Mai là trung tâm tiên phong trong đào tạo, chuyển giao và ứng dụng các kỹ thuật hàng đầu, mang lại lựa chọn an toàn, hiệu quả, giúp bảo tồn tối đa chức năng sinh lý cho người bệnh Việt Nam. Người bệnh thường chỉ cần đặt sonde tiểu khoảng 7-10 ngày và có thể sớm trở lại sinh hoạt bình thường ngay sau đó. https://nhandan.vn/buoc-tien-moi-trong-dieu-tri-u-phi-dai-tuyen-tien-liet-bang-lieu-phap-nhiet-hoi-nuoc-post914970.html